İMAM GÖYƏRÇİNLƏRİ

1. Qədim Təbriz fədailərizalımlarbarədə ölümhökmü çıxardımı, tələsməz, səbirliolar, əbası altındansilahını çıxaranindikiqondarmaÜsamə binLadenlər kimi hərəkət etməzdilər əsla. Özqurbanlarının hüzuruna “Qəffar+Qəhhar” cütlüyünügöndərərdilər əvvəlcə. “Qəffar” UcaAllahın “bağışlayan” sifətinibildirdiyindən buadı daşıyan fədaimaarifçi, ziyalı, barışçı olar, zalımı haqqyoluna səslərmiş. Yox, əgər təşəbbüsbaştutmadısa, neynək, Qəffargeri çəkilər, növbəniötürərdi Qəhhara, yəniAllahın “cəzaverən” sifətinə. Qəhharadlı fədaihökmüyerinə yetirər, qanlı xəncəriniarxsuyundayuyar, sonraheç nə olmamış kimisakitcə bazaragiribkütlə içində əriyibyoxa çıxarmış. Atambelə Qəffarlardanbiriolubdurdeyə bucürmaarifçi, barışçı haqq bəndələriniyaxşı tanıyıram. Simaları nurlu, səbrləriümman qədər olarbu Qəffarların. Əslaartıq hərəkət etməzlər. Həm danışmağı, həm də dinləməyibacararlar. Elə susmağı da...
   
   
   Qeybdən gələn səs
   
   Xalqımızı indiislami “dəvət”ə səsləyən müsəlmanmaarifçiləri sırasında mən bu Qəffarsifətinitanınmış ilahiyyatçı-alimHacı İlqarİbrahimoğlunda, belə deyək ki, kənardanbaxıb müşahidə etmişəm. Danışdığı qədər susmağı dabacaranlardandı. Dodaqları duaoxuyurmuşkimi hərdən xəfifcə titrəyər... Saçını iqtidara, yaxudmüxalifətə tərəf darıyanlardandadeyilbuqarasaqqal gəncİslamyolçusu.
   Beynəlxalqkonfranslardaiştirakının coğrafiyası genişdir - Parisdən, Strasburqdantutmuşİstanbula, Vyanaya, Brüsselə, Varşavaya qədər. Vaxtaşırı dövri mətbuatdaİslammaarifçisikimiimzasını tanıtdırır. “Dəyərlər” İslaminformasiyaagentliyiniyaradaraqtezzamandaonumass-mediaöncülünə çevirib. Hacı İlqarNikolyaSarkozininniqabqadağası həyatakeçdiyibirincigün - aprelin 11-də Parisdə imiş. Müsəlman məhəlləsindəkihotelineyvanındanSenasahillərindəkiolayları izləyirmiş. 2003-də Bayıl qazamatının “Ölümkorpusu”ndaikən dustaqyoldaşlarını ibadətə gətirib. Nəticədə bu bədnam məkanın adı dəyişibolub, zarafatdeyil, “İmankorpusu”.
   Bəli, İslamcameəsininqapalılıqdan çıxıb vətəndaş cəmiyyətinə qovuşmağı dabizdə, sözsüzki, Hacı İlqarın adı ilə bağlıdır. Digər tərəfdən, vətəndaş cəmiyyətinin də islamiicmalara tərəf hərəkətinin də başverməsionunadınabağlıdır.
   “İslam və Qərb fəlsəfələrinininteqrasiyası” mövzusundadissertasiyayazanHacı İlqarVarşavaİnsanHaqları Məktəbinin və AvropaŞurası SiyasiBilgilər Məktəbinin məzunudur. Bioqrafiyasındaqeydolunub: “Asudə vaxtlarını ekzistensionalmövzularda ədəbiyyatın mütaliəsinə, futbol və voleyboloynamağa sərfedir. Evlidir. Üçövladı var”.
   “Dünyanın ən nüfuzlu 500 müsəlmanı” reytinq-siyahısındaAzərbaycanı təmsiledən 5 nəfərinarasındayeralıb.
   Hacı ZeynalabdinTağıyevindaimgüvəndiyiilahiyyatçı-alimlər ƏbuTurab və Mir Məhəmməd KərimQazi də Hacı İlqara nənəsi və babası tərəfdən qohum çıxırmış, sən demə. Həmin nənəsi Kərbəlayı Xədicə xanım isə xoşbəxtliyə birbax, valideynlərinin Nəcəf-ül-Əşrəfdə təhsillərizamanı dünyayagözaçıb.
   Hə, baxburda gəlin, “stop-kadr” düyməsinibasıb bütündiqqətimizi həmin Kərbəlayı Xədicə xanımın üzərinə cəmləyək. Allahın lütfüilə müqəddəs Nəcəfdə doğulmuşbumöminqadının təsirgücü, məncə, Hacı İlqarı daimöz əhatə dairəsində saxlayıb və hələ də saxlayacaq.
   Bəli, çoxvaxtailə əfsanələrindən başlarbizlərdə hər birimizinimanyolu. Zamanlaözdairəsinigenişləndirər, son (ancaqsonmu?) nəticədə müqəddəs məbədlərə, Məkkə, Mədinə, Nəcəf, Məşhəd, Qumminarələrinin ətəyinə gətirib çıxarar hər birimizi.
   Hacı İlqarın Nəcəf ziyarətininnecə keçdiyihaqdabilgimolmasadabilirəm..., bilirəm, nələr başverib o ziyarət zamanı Hacının imandünyasında. Axşamnamazındansonrabirmüqəddəs cazibə qüvvəsi qəfil gəlibyapışıb İlqarın qolundan... Çəkibaparıb onu Nəcəfindar, ancaqnurludalanlarının birinə. Kərbəlayı Xədicə xanımın ilk çığırtısı, ilk pıçıltısı buralardaqalıb sankiindiyəcən... Nə vaxtdı itmir, hələ də havadadır, qədimgildivarlara dəyib əks-sədaverir hələ də. İlqaratapşıracaq o özixtiyarını indi. Keçəcək İlqarın daxiliimandünyasına.
   
   ***
   
   - Hə..., elə bucür, sən deyən kimiidi o günkü əhvalatlar, - Hacı İlqarın qarasaqqalının parıltısı gözlərimə sancılır. - Həzrət Əlininmübarək məzarını ziyarət etdim... Sonra...
   - Aydındır. Allah qəbuletsin, - yarıqapalı gözləriminuzunlalbaxışındasöhbətimizbirandavamedir hələ. - Allahın hikməti əvvəlcə ailə əfsanələrində təsdiqlənir. Sonra...
   - Səninlə Bibiheybət ziyarətinə gedərdim. Qəbuldu? - İlqarın şirinBakı ləhcəsiqulağımı oxşayır.
   - Qəbuldu. Lütfedin, - deyibHacının əllərini sıxıram.
   İçərişəhərin qədimqaladivarları boyuaşağı şütüyürük. Bibiheybət ziyarətgahınagedən düzyoladoğru.
   
   Hacı İlqarın 18 çubuqluqborcu
   
   Qaladivarlarının Qoşaqapısınayaxınlaşdığımız vaxt:
   - Buqapılarüzərindəkibuğa təsviriBakının çox qədim rəmzidir. ŞəhəringöydəkiBuğabürcünə tabeolduğunubildirirsanki, - deyibHacı İlqaradoğruzillənirəm. Sonrafikrimiİlqaraçatdırıram:
   - Ulduz xəritəsində Buğabürcününqarşılığı Əqrəb bürcüdür. 12 ildən bir fələklərinyeri dəyişir. HəminandanBuğabaşlayır Əqrəbə oxşamağa, buynuzları dönübolur əqrəb caynağı. Gözlərimizönündəcə əcaibmistikabaşlayır canlanmağa. Qədimmemarlarımızın möcüzəsi. Qədimmünəccimlərimizin zərgər dəqiqliyi. Fələklərindaim hərəkətdə olan cərəyanını bircə statik, donuqkadrdavermək bacarığı...
   Hacı İlqardasusmur:
   - Buqalaqapılarının açarı qədimvaxtlarulubabamAğaSeyid Məhəmmədinixtiyarındaidi, - deyibbiranlığa dərinsükutagedir. Azsonra əlavə edir:
   - 1806-cı ilin əvvəllərində çarRusiyası Bakını işğaledərkən o, buaçarları ruslaraverməkdən imtinaedir. İnadkarlığınagörə ruslarona 200 çubuq cəzası verirlər. Cəzanın bitməyinə 18 çubuqqalmış AğaSeyidcanını Allahatapşırır. Ruslarbununladakifayətlənməyibyerdə qalan 18 çubuğu mərhumunoğluMircəfərə etirazetdiyiüçünvurmaqistəyirlər. Ancaqbazar əhlisevimlialiminciyərparasını o cəlladlardangizlətməyibacarır...
   - Baxhaa, 18 çubuqborcunuzqalır haaşeytana, - buzarafatım lapyerinə düşür.
   - Borcluborclununsağlığını istər... - Hacı İlqar əvvəlcə gülümsəsə də axırda səsiniciddiləşdirir:
   - Ancaq ən böyükilahimöcüzə Bibiheybətdədir. Fələklərindaim hərəkətdə olan cərəyanı, hə, birgünonu yıxsadasonrayenidən bərpaetdi. Ziyarətgahı sökübdaşlarındanhamamtikmişdilər. Ancaq o hamamda, qocalarbelə deyir, çoxlarının ayağı sürüşüb, neyçünsə kəlləmayallaq yıxılaraqölüblər...
   - İnşallah, buziyarət zamanı bizimayağımız daordasürüşməz, - deyibkeçirəm zarafata.
   Hacı yenə biranlığa dərinsükutagedir. Fələklərindaim hərəkətdə olan cərəyanınaşüküredibBibiheybət yoluna çıxırıq. Bakı qalaqapılarının gizlialın yazısını deşifrə etdikdən sonra, görəsən, bu səfər bizə nə vəd edəcək?
   
   ***
   
   Hacı İlqar nəslininbirucudagedib çıxır iki məşhur dənizçi nəslinə. Ata tərəfdən Hacı Allahverdiyə. Ana tərəfdən Mirbabayevlərə. İndiki “Azneft” meydanındakı məşhurtarixibinaMirbabayevlərinmülküdür. Bakı limanındalövbər atmış birçox gəmilər də NikolayvaxtlarındaMirbabayev nəslininhalalmalı imiş. Xəzərinsirlərinə, əfsanələrinə yaxşı bələdmişHacı İlqarın bu qədimqohumları.
   Onlaryaxşı bilirdilər ki, şimalküləyi - xəzri əsəndə Bakıya dənizyoluilə bircürqonaqlar gəlir, cənubyeli - gilavar əsəndə birbaşqacür. XəzriküləyininBakıyason hədiyyəsi 1920-ciilinXI Qırmızı Ordusuolubdesəm, çoxları, o cümlədən İlqarda mənimlə razılaşar yəqin.
   - Bəs gilavarın bizə hədiyyəsi nəydi, hə? - mənimbusualımaHacı İlqartez, anındacavabverir:
   - 1200 ilöncə cənubdan əsən bugilavarküləyitamgücüilə əsərək gəlibdolurbirbalaca gəmininağyelkənlərinə. VIIİmamMuseyi-Kazımın (ə) üç qızı - Həkimə, Rəhimə, Leylabu gəmidə gizlicə Bakıya gəlir. Fikirver, ƏhliBeyt (ə) imamları bizə öz qızlarını əmanət edib o vaxtlar. O əzizlərin məzarları indiBibiheybət, Nardaran, Bilgəh kəndlərində ziyarətgahdır. Biz də indigedirik həminünvanların birisinə - Həzrəti HəkiməninBibiheybətdəkiocağına...
   
   ***
   
   Budur, artıq Bibiheybət ziyarətgahındayıq. Duamızı oxuyur, gümüşzirehə alınmış məzarın başınadolanırıq. Eşiyə çıxınca Xəzər dənizininmöhtəşəm mənzərəsiilə birmüddət tək qalır, uzaqüfüqlərdə birağqayıq görmək arzusuyla xəyallaraqapılırıq. Mən danışmağabaşlayıram:
   - Hacı, eşitdiyimə görə, o ağyelkənli gəmidə Bakıya həm də üçağappaqmüqəddəs “imamgöyərçini” əmanət göndərilibmiş. Elarasındaonlara “İmamHüseyngöyərçini” də deyirlər... Kərbəla şəhidlərininqanı əbədi həkkolunub qırmızı pəncələrinə... Həzrəti Həkimə, Rəhimə, Leylanın çiyinləriüstə bugöyərçinlər gəlirBibiheybət, Nardaran, Bilgəhə... Bildiyim qədərincə Əhli-Beytziyarətgahları olan hər birmüqəddəs nöqtədə belə imamgöyərçinlərivar. Ziyarətgahları əslabatırmazlar... Aşuragünüqanadlarını birbaşqacür çırpıb havayaqalxar, möminlərə mərasimin dəqiqvaxtını bildirərlər. Onlarişarə verincə möminlər başlarsinə vurmağa...
   Hacı İlqardediklərimin təsirialtındadonubqalıb. Heç nə demir. Gözləriparıldayır ancaq. Xəzər ləpələriningedib-gələn səsisöhbətimizə qarışır:
   
   
   
   - 1300 illikxüsusiseleksiya nəticəsində yaranmış bugöyərçinləri 1932-ciildə, Bibiheybət sökülərkən qorumaqlazım gəlir. Bu dəfə həmin əmanət ötürülürBakı cayıllarına. Ən tanınmış Bakı cayılları özquşxanalarındabu əmanətiqoruyur, mürəkkəb seleksiyanı davametdirirlər. Sonuncu dəfə buquşlarLotuMeyranquludaidi, - deyibsusuram. Xəzər ləpələrinin həzin səsinə ötürürəm hekayəminardını.
   - Nə vaxt bəs qayıdacaqbugöyərçinlər Bibiheybətə? - Hacı İlqarözündən biixtiyarsükutumuzudağıdır.
   - O qayıdışın əvvəli, siftəsibizimburdakı, bax, busöhbətimizdi yəqin...
   - İnşallah... - tamimanla səslənmişbuniyyətieşidincə gözlərimiİlqarazilləyən mən də uzunfasilədən sonra:
   - İnşallah... Gün o günolsunki, imamgöyərçinləribuminarələrinbaşınaqonsunlar, - deyirəm.
   
   ***
   
   Bakı qalaqapıları önündə Hacı İlqarlabaşladığımız söhbət, bax, beləcə gəliböz mənzilinə yetişdi. İmamgöyərçinlərininpaksiması canlandı gözlərimizqarşısında. Haradadır, kimdədirindi o göyərçinlər? Deyəmmərəm. Bilmirəm. Ancaqbirşey dəqiq bəllidi mənə - busöhbətimizdən sonraHacı İlqarbirbaşqagözlə baxacaqBakı səmalarındaqanadçalanağgöyərçinlərə. Köhnə məhəllələrdən ayrılmayanbuquşlara dən də səpəcək. Dikbaşlarını, genqanadlarını tumarlayacaqbugözəl quşların. Quqqultularınadiqqət kəsiləcək, sularını verəcək... Quranayələrioxuyacaqonlara. Sonra...
   Sonrabuimamyadigarlarını yenə də Bakı səmalarındaseyredəcəyikbiz...
   
   HəmidHERİSÇİ
   
   3050 dəfə baxılıb